دیابت یا بیماری قند (یا Diabetes Mellitus) یک اختلال سوخت و سازی (متابولیک) در بدن است. در این بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده و بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد.

انواع دیابت :

دیابت نوع ۱: دیابت نوع ۱ زمانی است که پانکراس، در کل، تولید انسولین را متوقف کرده باشد. شروع این نوع دیابت- معمولا در اوایل زندگی است و در افراد جوان بسیار شایع تر است. درمان آن شامل تزریق انسولین، ورزش کردن و مصرف مواد غذایی در زمان های مشخص تر نسبت به قبل می باشد. انسولین یا به وسیله قلم انسولین یا به وسیله پمپ انسولین استفاده می شود. این روش ها به انسولین این امکان را می دهند تا اسید معده را نادیده بگیرد، چرا که در صورتیکه از طریق دهان مورد استفاده قرار گیرد، انسولین را از بین می برد.

دیابت نوع ۲: پانکراس شخصی که مبتلا به دیابت نوع ۲ باشد، همچنان انسولین تولید می کند، اما یا به اندازه برآورده کردن نیاز بدن شخص نیست یا بطور صحیح بکار نمی رود. شروع این نوع دیابت معمولا در سنین بالاتر است. گاهی اوقات درمان دیابت نوع ۲ با ورزش و تغییرات رژیم غذایی امکان پذیر است. اگر یک رژیم غذایی سالم برای کنترل سطح قند خون شما کافی نباشد ) یک متخصص تغذیه می تواند این مسئله را برای شما مشخص کند(، قرص یا انسولین برای شما تجویز می شود. اگرچه ضروری است که شما همچنان یک رژیم غذایی سالم را ادامه دهید.

دیابت یا بیماری قند یک اختلال سوخت و سازی (متابولیک) در بدن است

علائم و نشانه های دیابت در بدن:

گرسنگی شدید و افزایش اشتها

خشکی دهان، تشنگی شدیدو ادرار پی در پی

بی حسی یا سوزن سوزن شدن در پا

کاهش وزن غیرعادی، خستگی و بی حالی

مشکلات پوستی از قبیل خشکی پوست، عفونت های قارچی و باکتریایی که بر اساس گزارشات میزان آن در دخترها شایع تر از پسرهاست

تاری دید

از دست دادن هوشیاری

چگونه بفهمیم که دیابت داریم؟

اگر برخی از عوامل خطرزا برای ابتلا به دیابت را داشته باشید و یا اگر سطح قند خون در ادرار شما بالا باشد، ممکن است پزشک احتمال ابتلا به دیابت را برای شما در نظر بگیرد.

تشخیص دیابت با یکی از سه آزمایش زیر آغاز می‌شود:

۱. آزمایش قند خون ناشتا. این آزمایش به صورت ناشتا و در صبح انجام می‌شود. اگر سطح گلوکز در خون شما ۱۲۶ میلی گرم بر دسی لیتر یا بالاتر از آن باشد، ممکن است  که شما به دیابت مبتلا باشید.

۲. آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT). در این آزمایش، یک نوشیدنی حاوی گلوکز به شما خواهند داد. سپس پزشک سطح گلوکز خون را هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه و به مدت ۳ ساعت بررسی خواهد کرد. اگر میزان گلوکز در طی ۲ ساعت، ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر یا بیشتر از آن باشد، ممکن است دیابت داشته باشید.

۳. آزمایش هموگلوبین‌ ای وان سی (A1c). این آزمایش نوعی آزمایش خون ساده بوده که میانگین سطح قند خون را برای ۲ الی ۳ ماه گذشته نشان می‌دهد. سطح ۶.۵% یا بیشتر ممکن است به معنای ابتلا به دیابت باشد.

پزشک همچنین ممکن است از سنجش اتوآنتی بادی ZnT۸Ab استفاده کند. این آزمایش خون به همراه دیگر نتایج می‌توانند به پزشک در تشخیص دیابت نوع ۱ کمک کنند.

 دیابت نوع ۱ زمانی است که پانکراس، در کل، تولید انسولین را متوقف کرده باشد

درمان دیابت:

دیابت یک بیماری جدی و وخیم بوده که شما نمی‌توانید به تنهایی آن را درمان کنید. پزشک برای شما یک برنامه درمانی مناسب در نظر خواهد گرفت. در طول درمان به احتمال زیاد به متخصصان دیگری از جمله متخصص پا، متخصص تغذیه، چشم پزشک و متخصص غدد نیز نیاز پیدا خواهید کرد.

درمان دیابت به بررسی مداوم سطح قند خون به همراه مصرف دارو، ورزش و رژیم غذایی مناسب نیاز دارد.

فرد زمانی دیابت نوع ۱ دارد که نیاز به انسولین داشت باشد، به این علت که بدنش انسولین ترشح نمی کند و ذخیره انسولین بدن کاملا از بین رفته است پس بیمار مجبور است که انسولین تزریق کند تا قند خونش پایین بیاید. این ها معمولا افرادی هستند که لاغرند. علائمشان با پرخوری، پرنوشی، پرادراری و کاهش وزن شروع می شود و خیلی زود هم قابل تشخیص است.

دیابت یک بیماری جدی و وخیم بوده که شما نمی‌توانید به تنهایی آن را درمان کنید

دیابت نوع ۲ وابسته به انسولین نیست و با قرص، انسولین و کاهش وزن کنترل می شود و فعالیت ورزشی نیز در بهبود آن موثر است.

خیلی از ما در اطرافمان افرادی را می شناسیم که با دیابت دست و پنجه نرم می کنند و از زندگی لذت نمی برند و زندگی عادیشان دچار مشکلات بسیار زیادی شده است اما می خواهیم این را به شما بگوییم که پزشکان زیادی معتقدند که می توان دیابت را کنترل کرد و فرد را به زندگی عادی باز گرداند تا بتواند سال های سال در کنار دیابت کنترل شده زندگی کند.

برای هر فرد دیابتی متناسب با رژیم غذایی، ورزش، میزان استرس و دیگر بیماری‌ها، برنامه درمانی تنظیم می‌شود. افرادی که به دیابت مبتلا هستند، قند خون خود را چندین بار در روز با دستگاهی به نام گلوکومتر بررسی می‌کنند. گلوکومتر میزان گلوکز خون را با استفاده از نمونه خون اندازه گیری می‌کند.

همچنین در حال حاضر، دستگاه‌هایی نظیر سیستم نظارت مداوم بر گلوکز (CGMS) وجود دارند که می‌توانند به بدن شما وصل شده و میزان قند خون را هر چند دقیقه و به مدت یک هفته اندازه گیری کنند. اما این دستگاه‌ها سطح گلوکز را از طریق پوست اندازه گیری می‌کنند. بنابراین نتایج آن‌ها نسبت به گلوکومتر، دقت کمتری دارد.

دیابت نوع ۲ وابسته به انسولین نیست و با قرص، انسولین و کاهش وزن کنترل می شود

در بسیاری از موارد پزشک برای کنترل و کاهش بیماری دیابت از داروهای ساخته شده در طب مدرن استفاده می کند:

سولفونیل اوره: سولفونیل اوره با تحریک آزاد شدن انسولین از سلول های بتا پانکراس باعث پایین آمدن قند خون می شوند و در کنترل قند خون ناشتا بسیار مؤثرند و از این رو باعث خطر کاهش قند خون یا هایپوگلیسمی و کنترل قند عصبی می شود.

داروهایی که در این دسته قرار می گیرد شامل کلروپروپامید ، گلی مپیراید، گلی پی زاید ، گلی براید ، تولازامید ، تولبوتامید است.

بی گوانید: متفورمین تنها داروی این دسته است. متفورمین مقاومت بدن به انسولین را کاهش می دهد و همچنین تولید گلوکز توسط کبد را مهار می کند. متفورمین جذب گلوکز را در دستگاه گوارش کاهش می دهد. پزشک ممکن است در دو سه ماهه اول که از مصرف متفورمین می گذرد، در صورتی که سطوح قند خون فرد هنوز بالاتر از میزان هدف اوست، یک داروی دوم پیشنهاد کند.

تیازولیدین دیون : داروهای این دسته مقاومت بدن نسبت به انسولین را کاهش می دهند که عبارتند از: پیوگلیتازون و روزیگلیتازون

مگلیتینایدها : داروهای این دسته شبیه سولفونیل اوره می باشند و باعث ترشح انسولین از پانکراس می شوند. آن ها کوتاه اثر هستند اما باعث خطر کاهش قندخون نمی شوند. داروهای این دسته شامل رپاگلیناید و ناتگلیناید است.

دیابت یک بیماری عروقی است که زمینه‌ساز بسیاری عوارض دیگر است

مهار کننده ی آلفا گلوکوزیداز : داروهای این دسته جذب گلوکز موجود در مواد غذایی را در دستگاه گوارش به تاخیر می اندازد. این داروها برای کاهش قند خون بعد از غذا استفاده می شوند و شامل آکاربوز و میگلیتول می باشند .

مهارکننده ی دی پپتیدیل پپتیداز : این دسته دارویی جدیداً توسط FDA تایید شده است و در حال حاضر تنها داروی سیتاگلیپتین یا جوانیا در این دسته قرار می گیرد. این دارو با مهار آنزیم ۴-DPP باعث ترشح انسولین در یک مدت طولانی بعد از غذا می شود و در نتیجه قندخون پایین می آید.

انسولین: همه ی افرادی که به دیابت نوع اول مبتلا هستند و برخی افراد مبتلا به دیابت نوع دو انسولین مصرف می کنند. پنج نوع انسولین وجود دارد که شامل انسولین سریع اثر، کوتاه اثر ، متوسط اثر ، طولانی اثر و ترکیبی است.

سیتاگلیپتین یا زیپتین : داروی سیتاگلیپتین با نام تجاری زیپتین برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده می شود. داروی جدید زیپتین به دلیل اینکه باعث افت قند خون نمی شود، برای بیماران دیابتی مسن و افرادی که دارای دیابت ملایم هستند، موثر است.

Exenatid Incretin mimetic : این دارو مانند هورمون incretin در بدن عمل می کند و باعث افزایش تولید انسولین و آهسته کردن تخریب آن می شود . در دیابت نوع دوم به تنهایی و یا همراه با متفورمین استفاده می شود.

Premlintide Amylin analogues : این دارو مانند هورمون آمیلین (Amylin )در بدن عمل می کند و باعث افزایش تولید انسولین و آهسته تر کردن تخریب آن و در نتیجه منجر به کاهش تولید گلوکز توسط کبد و کاهش اشتها می شود .

با مراجعه به پزشک می توان از پیامدهای بیماری دیابت در امان بود و سلامت خود را حفظ کرد.