مشاوره تحصیلی

مشاوره تحصیلی، تعیین تکلیف نمودن و تحمیل یک راه حل به دانش آموز نیست، بلکه یک نوع آموزش هنر یادگیری است به گونه ای که یک مشاور متخصص و خوب، با داشتن مهارت و صلاحیت علمی و حرفه ای تلاش می نماید تا با توجه به وضعیت و علاقه دانش آموز، نیاز او را بر آورده و با تلاش برای خودشناسی، مراجع و کسب بهترین راه و روش او را به نتیجه دلخواه خود برساند.

تکنیک‌ها و روش مطالعه صحیح

بسیاری از دانش‌آموزان با وجود سخت‌کوشی و ساعات مطالعاتی بالا، به دلیل نداشتن مهارت یادگیری و تکنیک‌های اساسی و لازم مطالعه، بازدهی بالایی نداشته و به نتیجه دلخواه خود نمی‌رسند. در نتیجه از پیشرفت باز می مانند و نمی توانند آنگونه که شایسته آنهاست، قدم بردارند و در نهایت در مسیر تحصیل دچار تزلزل و سستی می‌شوند.

برنامه ریزی مناسب

گاهی دانش آموز، روش مطالعه صحیح را می‌داند، اما در یک برنامه ریزی مناسب ناتوان است. این برنامه ممکن است با توانایی‌ها، شرایط، ویژگی‌ها و روحیات فرد سازگار نباشد، بنابراین اجرایی کردن آن ناممکن است و یا زمان و انرژی زیادی از فرد را بیهوده هدر ‌دهد. ذوق و شوق ادامه تحصیل در این دانش آموزان به مرور زمان از بین می رود.

اهمیت مشاوره تحصیلی

مشاوره ی تحصیلی به جهت نقش مهمی که در موفقیت یا شکست دانش آموزان و دانشجویان در مسیر تحصیلی و شغلی خود ایفا می کند از اهمیت بسیار بالایی در نزد والدین و فرزندانشان برخوردار است.

اهداف مشاوره تحصیلی

بطور کلی اهداف مشاوره تحصیلی عبارت است از: هدایت تحصیلی، آموزش مهارت های مطالعه و یادگیری، حل مشکل افت تحصیلی، استرس و اضطراب امتحانات، رفع رفتارهای نابهنجار، ارائه راهکار برای حل مشکلات روحی و روانی و در نهایت هموار کردن مسیر دانش آموزان برای موفقیت در تحصیلات.

از طریق مشاوره تحصیلی می‌توان توانایی‌ها و نیز محدودیت های دانش آموزان را شناخت و از امکانات موجود حداکثر استفاده را به عمل آورد.

مشاورتحصیلی می‌تواند با شناسایی دقیق استعدادها و توانایی های دانش آموزان آنها را به سوی رشته تحصیلی مناسب راهنمایی کند. مشاور تحصیلی با همکاری معلم، خانواده و مسئولان مدرسه می‎تواند دانش‎آموزان را در جهت رفع مشکلات تحصیلی، خانوادگی، روانی و تأمین ثبات عاطفی یاری دهد.

وظایف مشاوران تحصیلی

– تعیین نمودن هدف مشخص و معین

– ایجاد حس خونسردی و آرامش در دانش آموز

– آموختن این نکته به دانش آموز که به حرف مردم اهمیت ندهد.

– بالا بردن و ارتقای اعتماد به نفس در دانش آموز

– ایمان آوردن به پیروزی در نتیجه تلاش

– حذف تمام موارد منفی در زندگی دانش آموز

– طراحی یک برنامه جامع و هدفمند درسی با توجه به وضعیت (تحصیلی، روحی، معنوی و …) دانش آموز

نقش خانواده در مشاوره تحصیلی

بدون شک مشاور تحصیلی بدون توجه به خانواده ی دانش آموز و دانشجو موفقیت چندانی در امر مشاوره دانش آموزان خود کسب نخواهد کرد. خانواده و والدین نقش بسزایی در پیدایش افت تحصیلی یا موفقیت تحصیلی و شغلی آنها دارند. خانواده سرعت دانش آموز را در رسیدن به اهداف تحصیلی تنظیم می‌کند. خانواده‌های بدون انگیزه، بدون اطلاع و غیر فعال موجب کاهش سرعت دانش آموزان بااستعداد می‌شوند.

از اینرو در فرآیند مشاوره تحصیلی، لزوم انجام مشاوره با والدین اهمیت خاصی پیدا می‌کند. مشاور تحصیلی خانواده را از ویژگی ها و استعدادهای کمتر دیده شده‌ی فرزندشان آگاه می‌سازد و مهارت های لازم برای موفقیت او را به آنها می آموزد. مشاور همچنین به حل مسائل و مشکلات درون خانوادگی که می تواند باعث بروز افت تحصیلی دانش آموز شود، کمک بسزایی میکند.

مشاوره تحصیلی در مقاطع مختلف

اهداف مشاوره تحصیلی

– مشاوره تحصیلی در دبستان:

در دوره ی ابتدایی آنچه که مورد نیاز دانش آموزان در مشاوره تحصیلی دبستانی ها است، اطلاع یافتن درباره چگونگی پیشرفت و پیدا کردن نقاط ضعف دانش آموزان در زمینه رفتاری، درسی خصوصا در موارد مختلف درسی و به منظور رفع مشکلات دانش آموزان است. برای اینکه راهنمایی در این دوره به شکل بهتری به دانش آموزان ارائه شود.

باید مطالعاتی درباره‌ی  دانش آموزان انجام شود و سلامت و توانایی او مورد بررسی قرار گیرد. با بررسی عملکرد تحصیلی فرد (نمرات امتحانات) می‌توان این نکته را فهمید که هر کدام از دانش آموزان در چه قسمت هایی از دروس قوی، ضعیف و یا متوسط هستند، سپس آن‌ها را به گروه های مختلفی که وجوه اشتراک دارند تقسیم کرد. برای اخذ تصمیم در پاره‌ای موارد باید از اولیا دانش آموزان یا مسئولین مدرسه کمک گرفت.

مخصوصا در زمینه تشکیل کلاس های تقویتی یا گرفتن معلم خصوصی برای کمک به دانش آموز در راه شناخت حروف، خواندن، نوشتن و حساب کردن. اما خود دانش آموز نیز باید در این زمینه فعال باشد تا بتواند راهنمایی های ارائه شده را در تنظیم برنامه های درسی  و گذراندن اوقات فراغت به کار گرفته و به آن عمل کند.

– مشاوره تحصیلی دوره اول متوسطه

در این دوره دانش آموز نیاز به مشاوره انتخاب رشته دارد که باید با دادن راهنمایی های لازم توسط اولیا مدیران معلمان و مشاوران دورنمای انتخاب رشته برای ورود به دوره های بعدی تحصیلی به وی ارائه شود. بنابراین باید در مورد رشته های تحصیلی آموزش دوره دوم متوسطه و ضوابط ورود به هر یک و ارتباط هریک از رشته های تحصیلی دانشگاهی و ارتباط این رشته ها با مشاغل مختلف جامعه اطلاعات جامع و دقیقی به دانش آموزان ارایه شود.

خود شناسی از نظر شناخت علایق استعدادها و خصوصیات شخصیتی که بتواند بر اساس آن در دوره های بعدی تصمیم گیری کند، نیز از جمله نیازهای داش آموزان این دوره است. بعضی از دانش آموزان دوره های اول متوسطه بنا به دلایلی مایل و یا قادر نیستند که به ادامه تحصیل ببردازند تا وارد دوره دوم متوسطه شوند. این گروه از دانش آموزان نیازمند کسب اطلاعات شغلی هستند. در این ضمینه مشاور ضمن آشنا کردن دانش آموزان با امکانات شخصی و خانوادگی شان برای دیدن دوره های کار آموزی آنها را راهنمایی می کند.

– راهنمای تحصیلی در دوره دوم متوسطه:

هدف عمده خدمات راهنمایی در دوره متوسطه شامل ارائه  اطلاعات لازم درباره ی محیط فیزیکی مدرسه برنامه درسی متعدد، دروسی که در هرسال ارائه می شود شرایط و ضوابط لازم برای قبول شدن و فارغ التحصیلی از دبیرستان ارزش گذاری برای ادامه تحصیلات فرصتها و شرایط ورود به دوره های تحصیلی بعد از دبیرستان است. مشاور مسولیت دارد با آگاهی دادن به دانش آموزان در زمینه های شخصی تحصیلی شغلی آنها را توانمند سازد تا قادر باشند تصمیم های مناسبی بگیرند.

ضرورت مشاوره تحصیلی در زمینه انتخاب رشته

رتبه نخست رشته علوم تجربی در آزمون سراسری نودوپنج؛ دانشجوی رشته مهندسی برق دانشگاه شریف بود. متأسفانه تحقیقات نشان داده است که اغلب انتخابهایی که دانش آموزان در زمینه رشته تحصیلی خود در مقطع مدرسه و نیز رشته دانشگاهی خود انجام می‌دهند عاری از هر گونه دلیل منطقی و اطلاعات مناسب است.

معیارهایی که دانش آموزان در چنین مواردی برای انتخابهای خود برمی‌گزینند ملاکهایی کاذب و نامناسب و اساساً بر اساس انتخابهای دیکته ی شده ی اطرافیان است به همین دلیل یک مشاور تحصیلی آگاه و حرفه ای می تواند به دانش آموز در انتخاب رشته دانشگاهی منطبق با استعدادها و خواسته های او کمک شایانی نماید.

فاکتورهایی که در انتخاب مشاور باید به آن توجه داشته باشید

انتخاب مشاور تحصیلی خوب

– صرفه جویی در هزینه ها

بسیاری از خانواده‌ها و دانش آموزان، مشاوره تحصیلی را در واقع هزینه ای بیهوده می‌پندارند و فکر می‌کنند این زیاد درسا خواندن است که موفقیت را در پی دارد. در صورتی که یکی از ویژگی های داشتن یک مشاور تحصیلی مناسب این میباشد که دانش آموز را از سرگردانی در میان انبوهی از تبلیغات محصولات و کلاس‌های آموزشی بیرون آورد.

در واقع باعث میشود تا دانش آموز در انتخاب منابع عملکرد درستی داشته باشند و از صرف هزینه های اضافی و گیر افتادن در دام کسانی که هدفشان تنها سودجویی و کسب فروش بیشتر محصولات است نیفتد.

– ندادن برنامه ی درسی مشترک

در صورتی که میخواهید یک مشاور تحصیلی مناسب انتخاب کنید حتمأ در این موضوع دقت کنید که مشاور تحصیلی شما به تمامی دانش آموزانش برنامه‌ی یکسانی ندهد. در صورتی که این طور باشد مشخص میشود که مشاور شما برای شما زمان کافی را نمیگذارد. در واقع حتی اگر در ابتدای کار برنامه ها مشترک بود بعد از گذشت مدتی از زمان مشاوره نباید برنامه های اشخاص با یکدیگر یکسان باشد.

– پیگیر بودن

پیگیر بودن مشاور نیز بسیار مهم میباشد. سعی کنید با مشاور تحصیلی کار کنید که حداقل در بازه های زمانی کوتاه با شما در تماس باشد و شما را فراموش نکند. مشاور خوب کسی است که از شرایط های فردی تک تک دانش آموزانش آگاهی داشته باشد.

– برنامه های درسی کوتاه مدت

یک برنامه درسی برای مدت زمان طولانی مناسب نمی‌باشد. یک برنامه ریزی مناسب باید بر اساس شرایط دانش آموز و زمان بندی او با نزدیک شدن به امتحانات، کنکور و… متغیر باشد. همچنین مشاورانی که برنامه های درسی بلند مدت میدهند باعث میشود که ارتباط بین مشاور و دانش آموز از بین برود.

و این موضوع به شدت در نتیجه ی دانش آموز تأثیر گذار است. در واقع مشاور شما باید در دسترس باشد که در صورتی که شما به مشکلی برخورد کردید بهترین راهکار را به شما بدهد. اگر این اتفاق بیفتد دانش آموز میتواند با کیفیت مطالعه کند.

– تسلط به مباحث انگیزشی

یکی از مهم‌ترین مهارت‌های مشاور تحصیلی دادن امید و انگیزه برای ادامه‌ی کار به دانش آموزان است. در صورتی که دانش آموز از لحاظ انگیزشی دچار مشکل شد مشاور باید بتواند بر روی دانش آموز تأثیر بگذارد و بتواند انگیزه ی ادامه‌ی کار را در دانش آموز ایجاد کند.